Η σχολική ατμόσφαιρα

Η ποιότητα των εμπειριών που βιώνουν τα παιδιά στο σχολείο μπορεί να διαφοροποιήσει αποφασιστικά την ακαδημαϊκή τους επιτυχία. O Michael Rutter  και οι συνεργάτες (1979) του διεξήγαγαν μια ευρείας κλίμακα  έρευνα σε σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στο κεντρικό Λονδίνο, όπου οι συνθήκες στέγασης ήταν κακές, τα ποσοστά ανεργίας και εγκληματικότητας υψηλά, τα επίπεδα μόρφωσης των ενηλίκων χαμηλά και οι ψυχικές διαταραχές συνηθισμένες. Αυτές ακριβώς  οι συνθήκες είναι που οδηγούν στις περισσότερες περιπτώσεις  σε χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση.

Παρ΄ όλα αυτά ο Rutter και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν ότι, αντίθετα με το αναμενόμενο, τα επιτυχημένα σχολεία  είχαν βασικές διαφορές στις εκπαιδευτικές συνθήκες μέσα στα σχολεία. Ειδικότερα, βρέθηκαν τέσσερις συνθήκες οι οποίες είχαν σημαντική βαρύτητα:

Η ακαδημαϊκή έμφαση: Τα σχολεία που σαφώς προσδοκούσαν από τους μαθητές να μάθουν ακαδημαϊκά  αντικείμενα, είχαν μεγαλύτερα επίπεδα επιτυχίας. Αυτή η προσδοκία μεταδιδόταν στα παιδιά με διάφορους τρόπους, όπως η ανάθεση εργασιών στο σπίτι και η τακτική επίδειξη των εξαιρετικών εργασιών σε φυλλάδια ανακοινώσεων στην τάξη.

Η συμπεριφορά των δασκάλων: Όταν οι δάσκαλοι σταματούν για να μαλώσουν κάποιο παιδί, οι μαθητές χάνουν τη ροή του μαθήματος. Οι επιτυχημένες τάξεις ήταν εκείνες, ήταν εκείνες, των οποίων οι δάσκαλοι μπορούσαν να συντονίσουν όλη την τάξη μαζί. Συχνά αυτοί οι δάσκαλοι ενθάρρυναν τους μαθητές να δουλεύουν σιωπηρά μόνοι τους.

Η κατανομή επαίνων και τιμωριών: Οι πιο επιτυχημένες τάξεις ήταν εκείνες στις οποίες οι τιμωρίες ήταν λιγότερο συχνές από τους επαίνους.

Οι συνθήκες των μαθητών. Τα σχολεία στα οποία οι μαθητές ήταν ελεύθεροι να χρησιμοποιούν τα κτίρια στα διαλείμματα και ήταν οι ίδιοι υπεύθυνοι να διατηρούν τις τάξεις καθαρές και ευχάριστες είχαν μεγαλύτερες σχολικές επιτυχίες από όσες τα σχολεία που διοικούνταν εξολοκλήρου από ενήλικες.

Το πιο συναρπαστικό εύρημα ήταν ότι στα επιτυχημένα σχολεία κάθε ατομικός παράγοντας έμοιαζε να τροφοδοτεί τους άλλους, δημιουργώντας ένα συνολικό περιβάλλον ή σχολική ατμόσφαιρα που ευνοούσε την επιτυχία. Αυτή η θετική ατμόσφαιρα δε μπορεί να θεσπιστεί διά νόμου. Πρέπει να δημιουργηθεί από το προσωπικό και τους μαθητές. Κάθε σχολείο έφτανε στη δική του ευνοϊκή ατμόσφαιρα , με το δικό του τρόπο, με το δικό του κράμα προσεγγίσεων.

Cole, M., & Cole, S. R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β΄ Τόμος). Αθήνα: Τυπωθήτω - ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ

Πίνακας: http://www.saatchigallery.com/artists/franz_ackermann.htm